باران رحمت
مجله فرهنگی مذهبیباران رحمت
مجله فرهنگی مذهبیشرح حدیث:
مَا أَحْسَنَ الْحَسَنَاتِ بَعْدَ السَّیِّئَاتِ وَ مَا أَقْبَحَ السَّیِّئَاتِ بَعْدَ الْحَسَنَاتِ[1].
ترجمه حدیث: از امام باقر علیه السلام منقول است که حضرت فرمودند: چقدر کارهای نیک بعد از گناهان زیباست و چقدر گناه کردن بعد از کارهای نیک، زشت و قبیح است.
شرح حدیث: 3 مطلب را راجع به این روایت عرض میکنم: 1- از این روایت یک مطلب کلّی به دست میآید و آن اینکه: اعمال نیک و اعمال زشت از هم بیگانه نیستند. برخی خیال میکنند که اعمال نیک و اعمال زشت با هم در ارتباط نیستند امّا اینطور نیست. امام باقر علیه السلام در این روایت این مطلب کلّی را میخواهد بفرماید که اینها از همدیگر بیگانه نیستند. کارهای نیک روی کارهای زشت اثر میگذارد و همنیطور کارهای زشت، روی کارهای نیک اثر میگذارد. البته راجع به اثرگذاری کارهای نیک روی کارهای زشت در قرآن کریم هم داریم؛ آنجا که میفرماید: إنَّ الحَسَناتِ یُذْهِبنَ السَّیِئاتِ[2] .
حضرت امام باقر علیه السلام در ادامه دو مطلب را بر همین کلّی مترتب میکند.2- حضرت فرمودند: «مَا أَحْسَنَ الْحَسَنَاتِ بَعْدَ السَّیِّئَاتِ» چقدر زیباست که اگر کسی غفلتاً دستش آلوده شد و از او کار زشتی صادر گشت، بعد از آن کارِ نیکی بکند. چون این کارِ نیک اثر میگذارد و زشتی آن کار زشت را از بین می برد. حضرت همان رابطهای را که در آیۀ شریفه هست مطرح میفرماید.
3- «وَ مَا أَقْبَحَ السَّیِّئَاتِ بَعْدَ الْحَسَنَاتِ» حضرت می فرمایند چقدر زشت است که کسی کارِ نیک انجام بدهد و بعد از آن، کار زشتی از او سر بزند. این کار زشت به آن کار نیک ضربه میزند.
نتیجه: مواظب باش! اگر غفلتاً کار زشتی از تو سر زد، بعد از آن یک کار نیک بکن، نگذار اینها انباشته شود. اگر نعوذ بالله کار زشتی از تو سر زد بدان که انجام حسنه بعد از آن، خیلی زیباست. وقتی هم که حسنات انجام دادی مراقب باش بعد از آن دیگر گناه نکنی. چرا که در این صورت آن حسنات از دستت میرود. وقتی کار نیک انجام دادی، مراقب باش این سرمایه را از دست ندهی و دستت به خطا و گناه آلوده نشود. نگهش دار و آن غفلتِ صادر شده را به وسیلۀ یک کار نیک زود پاک کن. مواظب باش که از دستت نرود.
چهارشنبه 15 اردیبهشت89 – 20 جمادی الاولی 1431. مسجد جامع بازار تهران
[1] . اصول کافی، جلد 2، صفحه 458
[2] . سوره مبارکه هود، آیه 114
